Aile Terapisi Nedir? Kimler İçindir? Nasıl İşler?

Bu yazıda; aile, evlilik, çift terapisi gibi kavramlar hakkındaki karışıklıkları açıklarken; aile terapisi nedir, kimler içindir, amacı nedir ve nasıl işler gibi sorularınıza cevap veriyorum.

Aile Terapisi Nedir?

Önce aile terapisi hakkında kafaları çok karıştıran bir kaç konuyu netleştirerek başlayalım. Bunlardan birincisi kavram karmaşasıdır. Bir çok kavram duyuyoruz; aile terapisi, çift terapisi, evlilik terapisi. Bunlar farklı gibi görünse de, aslında aynı terapi biçiminin farklı isimleridir. Hatta bunlara ek olarak, ilişki veya sistem terapisi olarak da adlandırılırlar. Aile terapisi eğitimi ise bir üst uzmanlık alanıdır. Yani öncelikle; psikolog, psikiyatr, pedagog, hemşire hatta aile doktoru gibi kendi alanında bir uzman olmak gerekir ve onun üzerine istenildiği zaman bu alanda eğitim alınabilinir.

Aile Terapisi Kimler İçindir?

Kafa karışıklığı yaşanan diğer bir konu; aile terapisinin, sanıldığının aksine sadece ailelerle yapılan bir terapi biçimi olmamasıdır. Aile terapisini diğer terapilerden ayıran asıl belirleyici unsur; kiminle çalıştığımızdan çok, sorunlara yaklaşım biçimimizdir. Haklı-haksız, suçlu-suçsuz gibi ayrımlarla değil de; birbirini tetikleyen döngüsel süreçlerle düşünürüz. Bize göre sorun, üyesi olduğunuz sistemler içindeki etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır ve terapi sürecinde, kişiler arasında tekrar eden alışkanlık kalıplarını birlikte değiştirmeye odaklanırız. Alışkanlıklar sadece aile ilişkilerini değil, aynı zamanda bizim arkadaşlarımızla, meslektaşlarımızla ve içinde yaşadığımız toplulukla kurduğumuz ilişkileri de organize ederler. Yani özetle biz aile terapistleri, hayatının herhangi bir alanında bireysel bir sorunu çözmek isteyen bir kişiyle de bu yaklaşımı kullanarak çok etkili bir şekilde çalışırız. Ya da örneğin; eşiyle sorun yaşayan, ancak eşini terapiye gelmeye ikna edemeyen bir kişiyle, evlilik terapisine tek başına geldiğinde çok iyi sonuçlar elde edebiliriz.

Aile Terapisinde Yöntemler

Tabi aile terapisinin en çok gündeme geldiği alan, çocukların yaşadığı sorunlardır. Diğer terapi yöntemlerinin uygulayıcıları, bireysel çalışmaya odaklandıklarından, terapi alanında birden çok kişiyle nasıl çalışılacağını el yordamıyla keşfederler. Oysa biz aile terapistleri, özellikle aynı anda birden çok kişiyle çalışmayı öğreniriz.

Bazen bir sorunumuzu çözmeye çalışırken öyle yöntemler kullanabiliyoruz ki; bir süre sonra bir bakmışız, bu çözüm çabalarının kendisi sorun haline gelmiş. İşin kötüsü, içinde yaşarken çoğu zaman böyle olduğunu fark edemiyoruz bile. Yaşadığımız yoğun bir çaresizlik ve tıkanmışlık hissi oluyor. Bundan dolayı kısır döngüye giren kişiler; dışarıdan bir destek almadan önünü göremiyor, bu kalıbın farkına varıp kıramıyor.

Biz aile terapistleri için probleminizi nasıl aşacağınız, probleminizin nedenini anlamaktan daha önemlidir. Bir süreliğine sisteminize dahil olup, size uyan çözümleri keşfetmenizi ve hayata geçirmenizi kolaylaştırmak üzere rehberlik ederiz.

Daha önce aile terapisi veya danışmanlığı ile ilgili bir deneyiminiz olmadıysa, yardım istediğinizde kaygılı olmanız normaldir. Ben ilk adım olarak danışanlarımı rahatlatırım. Birlikte dikkatimizi sorunlar kadar, göz ardı edilmiş kaynaklarınıza da veririz. Görüşmeler boyunca herkes kendini duyulmuş ve anlaşılmış hisseder. Sizlerin de birbirinizi duyup anlayabilmenize yardımcı olurum.

Aile Terapisinde Farklı Yaklaşımlar

Aile terapisinde, her ailenin kendine has ihtiyaçlarına göre seçtiğim bir çok yaklaşım vardır. Örneğin, ailenizin ihtiyacı; güçlü üyelerin ortak amaçları için birlikte hareket edebilmesi olabilir. Böylece roller yaşlara uygun bir şekilde yeniden dağıtılır; ebeveynler yakınlaşır ve kardeşler birbirlerini daha çok desteklerler. Ya da iş, arkadaş, geniş aile, eş veya çocuklarla kurulan ilişkilere sınır koymaya ihtiyaç olabilir. Bu durumda, aile sisteminin çevresiyle ilişkisinde saygın ve sağlıklı bir mesafede durmasına yardımcı olurum. Zararlı kalıpları durdurmak için ödev verdiğim durumlar da olur.

Aile terapisi hakkında kafalarımızın karışık olduğu diğer bir konu; çift terapisinin amacının evliliğin devamını sağlamak olduğu ile ilgili bir yanılsamadır. Her hikaye iyi sonla bitmiyor. Bazı çiftler yaşadıkları bir sorunu çözmek için bana gelmelerine rağmen; süreç içinde birbirleri için uygun olmadıklarına karar verip, ayrılmaya karar veriyorlar.

Aile Terapisinde Süreçler

Terapi, gelecekte olabilecek gelişmeleri hızlandırabilir. Olması gereken bir değişimin önü kapanırsa; çocuklar ciddi duygusal sorunlar yaşayabilirler. Ne hayatlarını tatmin edici bir şekilde organize edebilen, ne de ayrılabilen, duygu ve ilgi birliği olmayan bir çift bu durumun iyi bir örneğidir. Bu nedenle çift danışmanlığında başarı oranımı sorduklarında; başarıdan ne kastettiğimi açıklamak zorunda hissederim. Bir çok kişi başarıyı evliliğin kurtulması olarak algılar. Benim tanımıma göre ise başarılı bir terapi; sağlıklı ve tatmin edici bir hayat için ailenizin her üyesinin kendi adına doğru kararlar verebilmesini sağlar. Bazı çiftler için hayatlarını farklı yönlerde devam ettirmek daha iyi olabilir. Çocuklarınız için sizin risk alma cesaretine sahip olmanız; mutsuz bir evliliğin körelttiği renksiz, keyifsiz bir ebeveyn olmanızdan çok daha iyidir. Boşanma kararını verirken, çiftlere avukattan önce her zaman çift terapisine başvurmalarını öneririm. Bu gibi durumlarda, çocuklarınızın kendilerini güvende hissetmelerini sağlamanız çok önemlidir. Boşanma sürecini ve sonrasını çocuklarınıza en yumuşak şekilde yaşatabilmeniz için; aile terapisini kullanmayı düşünmeniz gereken çok değerli bir kaynak olduğunu bilmenizi isterim.

Son olarak eklemek istediğim, ülkemizde çok az bilinen bir konu var. Aile sistemiyle çalışmak bir kişiyle çalışmaktan çok daha zordur. Bu nedenle eğitim aldıktan sonra uzun bir süre deneyimli bir uzmandan süpervizyon almak gerekir. Bu, şu anlama gelir; terapist danışanlarıyla ilgili süreçleri süpervizörüyle paylaşır ve onun yönlendirmesiyle hem kendi duygularının farkına varır, hem de aile sisteminde, aileyle birlikte tıkanmadan onlara rehberlik edebilir. Terapistinizin eğitimi kadar, süpervizörü de önemlidir.

Aşağıdaki yorum bölümüne düşüncelerinizi, deneyimlerinizi, soru ve geri bildirimlerinizi yazın. Hepsini mutlaka okuyorum ve geri dönüyorum.