0-3 Yaş Cinsel Gelişim

Bu yazıda Mucizeler Ekibinden Servet İsbir ile, hazırladığımız 0-3 Yaş Cinsel Gelişim konulu videonun içeriğini yansıtmaya çalıştık.

Çocukların gelişimlerini  5 alanda değerlendirmek gerekir. Ancak gerek aileler gerekse profesyoneller bedensel, zihinsel, sosyal, dil-konuşma alanlarına odaklanırken cinsel gelişim alanı sıklıkla dikkatten kaçar.

Bunun nedeni bu alanın sosyo-kültürel değerler nedeniyle örtük, az konuşulan bir alan olmasıdır. Bu alan ancak çocuk, mahremiyete aykırı davranışlar sergilediğinde (misafirlerin yanında eteğini açtığında, pantolon indirme, cinsel organ teşhiri, mastürbasyon, öpüşme, soyunma yada çıplak sarılma vb..) yada devam ettiği kreş veya anaokulunda normal dışı cinsel bazı davranışlar sergilediğinde dikkatimizi çeker.

Unutulmaması gereken bir husus ta diğer gelişim alanlarında yaşanan gecikmeler o gelişim döneminde anlaşılabilir (örneğin dil gelişiminde gerilik, öğrenme süreçlerinde problem) ancak cinsel gelişimde yaşanacak aksaklıkların etkisi ancak yetişkinlikte kendini gösterecektir. Cinsel gelişimde yaşanan sorunlar cinsel sapkınlıklar, cinsel kimlik bunalımı, cinsel yönelim bozuklukları, cinsel işlev  bozuklukları (cib) şeklinde kendini gösterir.

Anne karnında gelişen bebeğin cinsiyeti 12.haftada belirginleşir. O süreye kadar anatomik olarak gelişen her iki cinsiyette de aynı organdır. Yani 11.haftada cinsel organ anatomik olarak her bebekte aynıdır. Bu nedenle vajina ve penisin fizyolojik, genetik yapısı benzerdir. Her ikisine de kan dolar, her ikisi de kabarır, genişler ve reflekte olur, küçülür.

Çocukta cinsel gelişimi yaş dönemleri olarak ele alacak olursak;

0-6 Yaş Erken Çocukluk Dönemi: Bu dönemi preodipal (0-3) ve odipal(3-6) olmak üzere iki bölüme ayırıyoruz.

0-12 Aylık Oral Dönem Cinsel Gelişim: Oral dönem çocuğun hazzı keşfettiği, temel güven duygusunu geliştirdiği dönemdir. Cinsel rol ve kimlikte temel güven duygusunun temelleri atılır.

İlk 0-6 ayın  en belirgin cinsel davranışı bez açıldığında çişini yapmasıdır. Bu haz ve rahatlama eylemi bebeğin ilk erotik bölge keşfi ve farkındalığıdır. Ayrıca aile üyelerinin cinsiyetine yüklediği değeri ve bunun sosyal karşılığını anlamaya ve kayıt etmeye başlar. Annenin bakım ve erotik bölgelere dokunma kalitesi bebeğin cinsel gelişimini olumlu etkiler.

Çocuğun fiziksel  bakım ihtiyaçlarının çocuğun ihtiyaç zamanlarına göre verilebilmesi temel güven duygusunu geliştirir. Bu dönem bebeğin mutluluk, haz, mutsuzluk, haz almamayı bedensel deneyimlediği öğrendiği ve kayıt ettiği dönemdir.

13-24 Aylık Dönemde  yürümeye başlayan çocuk altı bez değişimi yada giyinip-soyunma için açıldığında hemen odayı yada tüm evi çıplak dolaşma eylemini gerçekleştirir. Bu gelişimsel  cinsel gelişim davranışıdır. Cinsel oraganını ellemesi, kaşıması, çekmesi, eğilip incelemesi cinsiyetinin bedensel farkındalığı ve onaylanmasının göstergesidir.

25-36 Ay Anal dönemdir. 0-3 yaş cinsel gelişim bu dönemde tuvalet eğitimi ile ilerler ve çocuğun KARAKTERİ belirginleşir. Tuvalet eğitiminin yaşı çocuğun gelişim hızına göre belirlenir. Yürümeye başlayan ve tuvaletini beze yaptığını sözlü yada işaretle belirten çocuk bu eğitimi alma olgunluğuna erişmiş      demektir. Tuvalet eğitiminde temel kriterler bağımsız yürüyebilmesi ve çişini fark etmesidir.

 ÖNERİLER

*Bakım veren  sağlıklı anne olmak için şu üç konuya özen göstermelisiniz:

1-Bebeğin zamanına dikkat eden önem veren ebeveyn olmak. Acıkınca besleyin, ağlayınca rahatlatın. Bu süre boyunca bebeğiniz ağladığında sakinleştirmeyi, acıktığında beslemeyi, uykusu geldiğinde uyutmayı, işinizin, eğlencenizin önüne koyun.

2- Yumuşak dokunuşlar yapın, sabırlı ve şefkatli olun.

3- Yumuşak ses tonu ile konuşun, oynayın, hikayeler anlatın.

*Normal fizyolojik (boy-kilo) değerlerine sahip bebeğin emzirilme süresi 6-9 ay arası olmalıdır. Fazla süreli emzirmeler çocuğun haz ilkesine bağımlılığını artırır ve uzun süre memeye maruz kalması erken yaşta, gelişimine zarar veren, çocuğu strese sokan bir uyarılmaya; anneden erotize olmasına neden olur.

*Mahremiyet Eğitimi: Çocuklarda mahremiyet eğitimi 0-3 yaş cinsel gelişim için çok önemlidir ve dolaylı olarak bu yaşta başlar. Çocuğun soyunması, giydirilmesi, banyo yaptırılması, alt bezi değişimi önemlidir. Bu işlemlerin banyoda yada çocuğun yatak odasında yapılması bunda ilk adımdır. Beden bu işlemi kayıt eder.

Giyinip, soyunmak, banyo yapmak, bez değişimi yada tuvaletini yapmanın mahrem bir eylem olduğu o yaşta anne ve baba tarafından çocuğa deneyimlettirilerek öğretilir. Anne baba yada diğer evde yaşayanların giyinme, soyunma, tuvalet ve banyo ritüelleri önemli örnek belirleyicidir. Yoksa çocuğunuz misafirlerin yanında soyunur, cinsel organını çıkarır, sınıfın içinde çöpe işer, toplu taşıma araçlarında mastürbasyon hareketleri yapar.

*Sünnet Yaşı: Sünnet için önerilen yaş ilk 2-24 ay arası  yada 7 yaş ve sonrasıdır. Çocukların 3-6 yaş odipal dönemde sünnet olmaları, sünnet merasimi yapılması cinsiyet rol ve kimliği kazanımı açısından önerilmemektedir.