Anne Yardım Et! Arkadaşıma Vuruyorum.
Anne babaların çocuklarıyla ilgili en çaresiz kaldıkları durumlardan biri taşkınlıklarıyla başa çıkamamalarıdır. İstediği yapılmayan çocuk; bağırma, ısırma, vurma ve kendini yere atma gibi davranışlarla aslında etrafına ‘bana yardım et!’ diyordur. Yüksek miktarda buhar basıncını içinde barındıran düdüklü tencere gibi çocukların patlaması için çok az bir zorlanma ya da engellenme yeterli olabilir.
Şiddet Çocuğun ‘Yardım Et!’ Çağrısı
Yaşamlarının ilk yıllarında çocuklar zorluklar karşısında şiddet içeren davranışlar gösterirler. Bir şeyleri ödünç almayı, vermeyi bilmezler. ‘Bütün alan benim olsun’ derler.
Erken çocukluk döneminde çocukların vurma, beklemek istememe, bağırma tepkileri vermeleri normaldir. Ebeveynler çocuklarının şiddetiyle karşılaştıklarında zalim, gaddar ve ukala olmalarından korkarlar ve aşırı cezalandırıcı olabilirler.
Çocuklar süreç içinde büyürken öğrenirler. İterek, ısırarak ve vurarak çatışmaları çözmeleri doğal. Bu şiddet içeren davranışlarla çocuğunuz size diyor ki:
“Büyüyorum, sosyalleşmeyi öğrenmeye ihtiyacım var ve ne yapacağımı bilmiyorum bana yardım et!
Çocuğunuz henüz duygularını düzenlemeyi bilmediği için sizin cezalandırmanıza değil yol göstermenize ihtiyacı var.
Çocuğunuz yaşına uygun bir şekilde şiddet gösterdiğinde , örneğin 1 yaşındaki kızınız saçınızı çekip canınızı yaktığında, ya da arkadaşına oyuncak fırlattığında siz ne yapıyorsunuz?
Şiddet Gösteren Çocuğa Nasıl Yaklaşılır?
Bazı durumlarda çocuk evde / okulda psikolojik veya fiziksel şiddet gördüğünde de, etrafına karşı aşırı hırçın olabilir. Duruma müdahale edebilmek için olağan gelişimsel şiddet ile bu durumu ayırt edebilmek önemlidir.
Çocuğunuz yaşına uygun olmayan bir şekilde şiddet gösterdiğinde siz ne yapıyorsunuz?
Nasihat vermeye mi başlıyorsunuz? Söylediklerini inkar mı ediyorsunuz? Siz kendi öfkenize yenilip, saldırgan davranışlar mı sergiliyorsunuz?
Çocuğunuz öfkeli ise bunu bir fırsata çevirebilirsiniz. Çocuğunzun ‘Yardım et!’ çağrısına cevap verirken şunları dikkate alabilirsiniz:
1. ‘Tamam’ kelimesiyle başlayın. (Çocuğunuzun ateşini azaltacak sihirli bir sözcüktür.)
2. Çocuğunuz öfkesini yönetemeyeceği gibi o anda ne yapacağını da bilmiyor. ‘İstersen’ kelimesiyle duygusunu ifade edebileceği ve sonra yöneteceği bir alan açın.
3. Çocuğunuzla aynı göz hizasına gelmek için yanına Oturtmanız iyi olur.
5. Yıkıcı davranışta niyeti neydi, anlamaya kendinizi açarak can kulağıyla dinleyin ve tekrar edin.
7. Bu niyetle nasıl bir davranış sergiledi, yaptığı ve etkileri hakkında konuşun.
8. Bir daha ki sefere daha mantıklı ve yapıcı bir şekilde yeni bir tutumu nasıl kazanabilir, birlikte araştırın.
9. Pratik yapmak için tekrar edin, konuyu hafife almadan oyunlaştırın. ‘Öfkelendiğinde tren buharı çıkarır gibi puff puff yapmaya ne dersin? Hadi deneyelim.’ gibi
10. Her şey yolunda mesajını en sonunda mutlaka verin.
Çocuğunuzun varoluşunu inşa etme sürecinde; sosyal doğumuna yardımcı olmanız, onu dünyaya getirmeniz kadar önemlidir. Bu özel görevde yanınızdayız.
Aynur Altunay Gençtürk – İrem Bray
