Bebeklerde ve Çocuklarda Emzik ve Parmak Emme Sorunu

BEBEKLERE EMZİK VERİLMELİ Mİ? Biliyorum ki birçok yeni anne babanın bebeklere emzik vermekle ilgili kafaları karışık. Büyükler bir şey söylüyor, arkadaşlar başka bir şey. Bebeğinize emzik verip vermeme kararınızı bu yazıyı okumadan almayın.

Anne karnının güvenli ortamından sonra dünyaya gelen bebek için her şey yeni ve kaygı verici olabilir. Bebek bedensel ve yakınlık ihtiyaçlarının karşılanmasıyla rahatlarken bunların olmadığı durumlarda sıkıntı, korku ve kaygı anlarında rahatlatılmaya ihtiyaç duyar. Bu yüzden tüm annelerin bildiği gibi yeni doğan bebek bakımı; emzirme, temizleme, eğlendirme ve uyutma rutinleri ile insanın hayatında yaptığı en yoğun, en yorucu işlerden biridir.

Bebeklerin ilerideki yaşlarda güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmaları için ilk 6 ayda sadece anne sütü önerilir. Yeni doğan bebeğin güçlü bir emme refleksi ile doğmasına şaşmamak gerek! Emme sayesinde bebek açlığını giderirken aynı zamanda annesine yakın olduğu için de rahatlar.

Kimi anneler bu süreci kolaylaştırmak için emzik kullanırlar. Emzik kullanımı toplumsal açıdan onay görse de, bebeği sakinleştirerek annenin daha kolay baş etmesine yardımcı olsa da, ağız ve diş yapısında bozukluklara neden olabilir.  Ayrıca bebeğin anne sütüne olan ilgi ve isteğini zamanından önce azaltır.Gene de eğer annenin dinlenmeye ihtiyacı varsa ilk 4-6 haftadan sonra kullanılması doktorlar tarafından desteklenir. Bazen bebek emziği alsın diye emzik reçel veya bal gibi şekerli maddelere batırılır. Bu uygulama hiç önerilmez, çünkü anne sütünden hızla uzaklaştırır, hem bebeğin gelişen dişlerini çürütür, hem de ileride zamanı geldiğinde emziği bırakmayı çok zorlaştırır.

Parmak ve Emzik Emme Ne Zaman Sorun Olarak Görülmeli?

Bebekler 3 ay civarında el ve ağız keşfi dönemine girerler. Bu doğal dönemde parmaklarını keşfederler ve her şeyi olduğu gibi onları da ağızlarına alarak deneyimlerler. Ayrıca yalnız kalan, emziğin verilmediği bebekler onlara bakım veren bir yetişkinin yokluğunda parmak emmeye başlayabilirler. Parmak her an ağıza götürülebildiği için bağımlılık daha yoğun olur ve bırakması emziğe göre daha zor olabilir. 2-3-4, hatta daha ileri yaşlara kadar devam edebilen bu davranış da ağız ve diş sağlığı için sorun yaratabilir.

Emzik ve/veya parmak emme davranışı 1-2 yaşına kadar sizin desteğinizle kendiliğinden son bulmadıysa bu konuda yardım almalısınız. Bu konuda yalnız değilsiniz; 4 yaş üzeri çocukların %15’i yorgun, sıkkın ve kaygılı olduklarında parmak emmeye devam ediyorlar.

Çünkü uzun sürdüğünde:

• Süre uzadıkça çocuğunuzun emme alışkanlığı bağımlılığa dönüşecek ve bırakması giderek daha zor olacaktır.
• Diş arasının açılması, üst dişlerin öne gelmesi, parmağın şeklinin değişmesi gibi diş, damak ve parmak bozuklukları meydana gelebilir.
• Çocuğunuz konuşma bozuklukları yaşayabilir.

Çocuğumun Parmak ve Emzik Emmeyi Bırakmasını Nasıl Sağlarım?

Emme davranışı çocuğunuza haz verdiği ve onu rahatlattığı için alışkanlık haline gelir ve devam eder. Çocuğunuz 1 yaşına geldiyse ve hala parmağını emiyorsa, bu davranışın yerine onu iyi hissettirecek yeni davranışlar koymayı hedeflemelisiniz. Bir alışkanlığın başka davranışlarla yer değiştirmesi için aşağı yukarı 1 ay geçmesi gerekir; bu süreçte bazı zorlanmalar yaşamaya hazırlıklı olun. Birden bire değil de rahat zamanlarda yavaş yavaş çocuğunuzun emme davranışını azaltacak yöntemleri kullanın. Gece emmelerini en son ele alın. Mümkünse tüm ailenin ve bakım verenlerin iş birliğini sağlayın.

Öncelikle bakım veren kişi ve kurumların onunla yeterince verimli bir şekilde ilgilenip ilgilenmediğini kontrol etmelisiniz. Buna kendiniz ve aile üyeleriniz de dahil. İşten çok yorgun geldiğinizde çocuğunuzla oyun oynamak yerine televizyon seyretmeyi tercih ediyorsanız eşiniz yemeği yaparken çocuğunuz parmağını emerek yokluğunuzla baş etmeye çalışıyor olabilir.

Veya gün içinde aktif bir bebeğe bakmaya çalışan anneanne yetersiz kalıyor olabilir.

• Bu davranışları ne zaman ve nerelerde yaptığını gözlemleyin ve detaylı notlar alın.
• Her ortam için neler yapabileceğinizi, çocuğunuzun olası tepkilerini yazın.
• Parmak/emzik emmenin zararlarını anlatarak çocuğunuzun onayını almanız aranızdaki ilişki iyiyse çoğu zaman işinizi kolaylaştırır.
• Yuvada emziksiz olmayı bir oyun, bir deneme olarak gündeme getirin.
• Emme sürelerini azaltın ve hep takdir edin.
• Emziği teke indirip hergün ucunu biraz keserek küçülttüğünüzde bir süre sonra istemeyecektir.
• Emzik istediğinde ağzını oyalayacak salatalık, havuç, elma gibi yiyecekler verin, emmediğinden emin olun.
• Emdiği parmağı günün belli saatlerinde bir yara bandı ile sarın.
• Bu aşamada kültürümüzde çok yaygın olan,  yapmamanız gereken çok önemli 3 tutumdan söz etmek istiyorum:  UTANDIRMAMALISINIZ,  KARŞILAŞTIRMAMALISINIZ ELEŞTİRMEMELİSİNİZ.
• Özendiği büyük çocuklar varsa onların emzik emmediğinden söz edebilirsiniz ama; ‘bak o emmiyor sen emiyorsun, o senden daha akıllı’ gibi karşılaştırmalar işe yarasa bile öz güveni düşük bir birey yetiştiriyor olursunuz. Bir çok ebeveyn alkol, uyuşturucu bağımlılığı, takıntılar,  sınav kaygısı, panik atak gibi sorunlar yaşayan bireylerin ebeveynlerinin bu 2 hatayı düzenli olarak yaptıklarını bilmez. Bilseler dikkat ederler ve alışkanlıklarına hakim olurlar. Siz artık biliyorsunuz.
• Ayrıca tekrar eden, ‘elini ağzından çek, yapma’ gibi uyarılar çoğunlukla işe yaramaz hatta davranışın artmasına neden olabilir.

Emzik vermeden çocuğunuzu yatıştırma yöntemlerinizi geliştirin. Bunu dikkatini dağıtacak yeni bir oyun yaratarak yapabileceğiniz gibi kucağınıza alıp onu sarmalayabilir, öpebilirsiniz, rahatlatıcı bir şarkı söylemek de iyi gelebilir.  Çocukları rahatlatan en etkili yöntemlerden biri onun duygularını dile getirmenizdir. Buna bir örnek vereyim; çocuğunuz parkta düştü ve ağlıyor, siz de susturamıyorsunuz, kucağınıza alıp şöyle diyebilirsiniz; ‘Sanırım düştüğün için canın yanıyor, belki düştüğün için kendine de kızıyor olabilirsin.’

Bu yaşlarda süregelen saçla oynama ve koparma, tırnak yeme gibi davranışlar da göz ardı edilmemeli. Bu alışkanlıkları ele alırken de benzer teknikleri uygulamayı düşünebilirsiniz.

Bugün çocuğunuzla ilgili bir ihmaliniz yarın sizden daha çok emek isteyecek bir soruna dönüşebilir. Özen sabır ve sebat ile siz ve çocuğunuz her şeyin üstesinden gelebilirsiniz. Çeşitli nedenlerle hepimiz bazı dönemlerde zorlanırız. Siz de böyle bir dönemden geçiyorsanız mutlaka yardım alın.

Aşağıdaki yorum bölümüne düşüncelerinizi, deneyimlerinizi, soru ve geri bildirimlerinizi yazın. Hepsini mutlaka okuyorum ve geri dönüyorum.

Fotoğraf: Shardayyy  
Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0) via Flickr